Zatoka Kotorska – subiektywny przewodnik po perle Adriatyku

Góry i morze w jednym, symbioza idealna. Połączenie najlepsze z możliwych, kompromis dla skłóconych par i rozwiązanie dla niezdecydowanych. Perła Bałkanów i południowej części Adriatyku. Choć Zatoka Kotorska jest riasem, przypomina ona północne fiordy. Cudo! Wciąż da się tutaj wyczuć ducha Republiki Weneckiej zaklętego w wąskich uliczkach kamiennych miejscowości takich jak Kotor, Perast, Herceg Novi czy Risan. Zobaczcie sami co czeka na Was w tym zakątku Czarnogóry.

***

Kotor – Czarnogóra w najlepszym wydaniu

Dla nas Kotor pozostaje faworytem spośród wszystkich miast Zatoki Kotorskiej, a nawet całej Czarnogóry. Mimo swej popularności wśród turystów, nieustannie przypływających do niego olbrzymich wycieczkowców, wspominamy go bardzo miło. Wąskie cieniste uliczki, choć tłoczne, dają wytchnienie od panującego tu skwaru. Małym rozczarowaniem może być dla entuzjastów plażowania brak miejsc ku temu przeznaczonych. Taki to urok całej Zatoki Kotorskiej – duże skały i beton wchodzą tu bezpośrednio do wody. Planując wyjazd, warto uwzględnić więc “objazdowy” charakter wycieczki po Zatoce Kotorskiej oraz konieczność wyjazdu poza samą bokę, jeśli chce się zakosztować kąpieli w Adriatyku i plażowania. Co więc robić w Kotorze? Spacerować!

Spacer po Kotorze

Kotor nie jest duży, idealnie nadaje się do niespiesznego spacerowania. Jego średniowieczne zakamarki zachęcają do bezcelowego błąkania się po kamiennych uliczkach. Panuje tu iście południowa atmosfera niespieszności zachęcająca do przysiadania na espresso i lampkę czarnogórskiego wina. Co ciekawe, kręte i liczne uliczki skupione w historycznym centrum Kotoru nie mają nazw! Ledwie widoczne numery domów pozwalają choć trochę rozeznać się w terenie. Biada nocującym na starówce, szczególnie tym wracających z nocnych eskapad po mieście. 😉

Blogerski obowiązek nakazywałby przedstawienie Wam najlepszych zabytków miasta. Nie podejmiemy się jednak wyzwania, bo Kotor ma ich w swych murach nieogarnioną masę! Wpisany na listę UNESCO nie potrzebuje dodatkowych reklam. Niezliczona jest ilość tutejszych świątyń – pięknych, poruszających i przyjemnie chłodnych.

W podróży szalenie lubimy odkrywać lokalne targi. Tym w Kotorze również się nie zawiedliśmy. Zlokalizowany tuż pod murami obronnymi przy Bramie Morskiej, to coś czego nie możecie pominąć. Na miejscu pyszne lokalne oliwki, serki, owoce i ryby. Same dobroci i fantastyczni sprzedawcy, chętnie dający do spróbowania przed zakupem swoich smakołyków.

Kotor – widok z twierdzy

Kotor położony jest u podnóża masywu Lovćen, który aż prosi się o zdobycie jego szczytu, albo chociaż wejścia na górującą nad miastem twierdzę. Najbardziej efektowne są kotorskie mury warowne wijące się na długość aż 4,5 km! Absolutnie niezwykła sprawa oddająca średniowieczny charakter miasta. Zdecydowanie musicie wejść na fortecę, z której rozciąga się przepiękna panorama na cały Kotor i Bokę Kotorską. Najlepiej dwa razy – po zmierzchu, kiedy zapalają się latarnie w starym mieście i po południu, kiedy słońce powoli chowa się za górami. Po drodze mija się uroczy kościółek Matki Bożej od Zdrowia.

KOTOR – INFORMACJE PRAKTYCZNE

Kotor – dojazd do miasta
Kotor jest świetnie skomunikowany właściwie z całą Czarnogórą. Najwięcej połączeń autobusowych znajdziecie do Herceg Novi (m.in przez opisywany poniżej Perast i Risan) oraz Podgoricy. Autobusy w sezonie jeżdżą tam co kilkadziesiąt minut. Z Kotoru pojedziecie też m.on do Belgradu, Sarajewa czy Splitu. Połączenia dalekobieżne sprawdzicie na tej stronie.

Restauracje i zakupy
W Kotorze jest drożej niż w innych miastach czarnogórskiego Adriatyku. Na Starym Mieście znajdziecie kilka małych supermarketów, ale najtaniej będzie poza historycznymi murami Kotoru tutaj. Ceny na bazarku o którym wspominamy powyżej także są ponad średnią, ale spokojnie możecie się targować. Z tanich restauracji polecamy tą konobę, z droższych lepszej jakości tą restaurację w sercu starego miasta (zwłaszcza czarne risotto z owocami morza).

Noclegi w Kotorze
Większość pokoi jest w dobrym standardzie, ale za te położone w centrum miasta zapłacicie znacznie więcej. Jeśli zarezerwujecie pokój w samym centrum, to o poranku będziecie mieli możliwość zobaczenia miasta z zupełnie innej perspektywy. Tłumy turystów zaczynają tu ściągać mniej więcej od 9-10 rano, a przypłynięcie wycieczkowca z kilkuset osobami przekraczającymi jednocześnie mury miasta nie ułatwia zwiedzania 🙂 Noclegi, które polecamy, to:

***

Perast. Miasteczko dwóch wysp

Perast jest mały, pozbawiony plaż, a czasy świetności ma już dawno za sobą. Jego historia dosłownie legła w gruzach, kiedy to trzęsienie ziemi w 1979 roku zrujnowało okazałe zabytki i domostwa Perastu. Czym więc wciąż przyciąga rzesze turystów tłoczących się na jednej głównej drodze przecinającej miejscowość zamieszkaną przez 300 osób? Z pewnością jego najmocniejszym punktem jest fantastyczny widok na całą Zatokę Kotorską.

O tym, jak duże znaczenie miał kiedyś Perast, można zaś przekonać się już tylko w muzeum, będącym okazałym barokowym pałacem Bujevića. Wewnątrz znajdziecie ekspozycję poświęconą marynistycznej historii miasta. Mieściła się tu także najstarsza na Słowiańszczyźnie szkoła dla przyszłych marynarzy. Tak naprawdę Perast pałacami i kościołami stoi, co dopełnia jego sennego charakteru. Na zwiedzających czekają Pałac Zamajević i Smekja i kościoły: Matki Bożej Różańcowej, Mikołaja, Antoniego, św. Marka. Najciekawsze z nich wymagają jednak wypłynięcia na wody Boki Kotorskiej.

Zatoka Kotorska – dwie wysepki Perastu

Dla mnie Perast był namiastką niespełnionego dotąd marzenia o odwiedzeniu słoweńskiego Bledu. W przypadku tego czarnogórskiego miasteczka zachwyt jest jednak podwójny, bo wyspy są tu aż dwie!

Obie robią niesamowite wrażenie, szczególnie podziwiane z górskiej drogi wijącej się wzdłuż Zatoki Kotorskiej. Niestety jedną z nich, przecinaną strzelistymi cyprysami wyspę świętego Jerzego, oglądać można z bliska jedynie z brzegu Perastu i poziomu łódki płynącej na drugą wyspę – Matki Bożej na Skale. Pełna jest ona niesamowitych historii, począwszy od jej powstania, aż po składane w niej grawerowane tabliczki w podzięce za cudowne ocalenia od tragedii na morzu.

Co ciekawe, w przeciwieństwie do naturalnej wyspy św. Jerzego, wyspa Matki Bożej na Skale usypana jest sztucznie, na kamieniach i zgliszczach zatopionych statków chcących podbić Perast. Jak głosi legenda, powstała ona w XVw., kiedy dwóch rybaków znalazło na małej skale Zatoki Kotorskiej obraz Matki Bożej. Zabrany do kościoła w Peraście, kilka razy wrócił w niewyjaśnionych okolicznościach na kamień, a wówczas lokalna ludność postanowiła wybudować świątynię na cześć Maryi.

Do dziś zresztą kultywowany jest tu zwyczaj umacniania i poszerzania wysepki, w którym – będąc tutaj w lipcu – możecie wziąć udział. Podczas Fasinady, a więc rzeczonego święta, na wody zatoki wypływają przystrojone łodzie wypełnione kamieniami, które mieszkańcy wrzucają do wody wokół wyspy. A później już tylko wspólne biesiadowanie przy suto zastawionych stołach.

PERAST – INFORMACJE PRAKTYCZNE

Jak dojechać do Perastu?
Perast położony jest zaledwie 15 km od Kotoru i 30 od Herceg Novi. Nie zajrzeć tu więc byłoby sporym błędem! Na wyspę Matki Bożej na Skale można popłynąć z Perastu łódeczką. Koszt – jak na tak niewielką odległość – spory, bo 5 euro. Polecamy negocjacje 😉 Po odejściu z przystani kilkaset metrów w stronę Risan motorówkami podwozi miejscowa młodzież i stargowanie kilku euro nie stanowi większego problemu.

W Peraście nie znajdziecie tanich restauracji, ale większość tutejszych lokali oferuje Wam świetne widoki na Zatokę Kotorską. W miasteczku nie ma też supermarketu, ceny w sklepach są wyższe niż w okolicy.

Perast – kilka słów o noclegach
Perast nie sprawdzi się dobrze jako baza wypadowa na Zatokę Kotorską. Są problemy z parkingiem, miasteczko w środku dnia często jest bardzo zatłoczone. Sytuacja diametralnie zmienia się o poranku i świcie. Nie jest to destynacja dla osób podróżujących budżetowo, ale tutejsze pokoje i apartamenty na ogół mają bardzo dobry standard i świetne widoki. Na jedną noc to świetny pomysł. Sprawdzajcie airbnb – jest znacznie więcej miejsc niż na booking i przy okazji taniej.

***

Risan – nasze miejsce wypadowe z dala od tłumów

Jeśli szukacie spokojnego miejsca nad Boką Kotorską to Risan na pewno wam się spodoba. Dla nas była to kilkudniowa baza wypadowa do okolicznych atrakcji. Niepozorne miasteczko jest najstarszą osadą w całej Zatoce Kotorskiej! O bogatej historii świadczą znaleziska archeologiczne, m.in rzymskie mozaiki z II w.n.e, które można podziwiać w prowizorycznym muzeum. Co ciekawe, najliczniejszą grupę badaczy w Risan stanowią od kilkunastu lat Polacy. Z zabytków wartych zobaczenia wyróżnia się natomiast tutejsza cerkiew św. Piotra i Pawła.

Risan nie jest tłumnie odwiedzany przez turystów. Obiektywnie patrząc, nie jest też tak ciekawy jak Kotor, Herceg Novi czy pobliski Perast, do którego dojdziecie nawet pieszo. Bardzo chwalimy go natomiast za panujący tu niespieszny klimat i autentyczność. Świetne burki i przekąski kupicie w piekarni z widokiem na bokę, a wieczorne kolacje w małych restauracjach przy niewielkiej ilości turystów sprzyjają polsko-czarnogórskim integracjom. Toasty rakiją z kelnerem i rozmowy o serbsko-czarnogórskich relacjach odnotowujemy jako jeden z przyjemniejszych momentów naszej podróży po Zatoce Kotorskiej. W Risan ugoszczono nas iście po słowiańsku.

RISAN – INFORMACJE PRAKTYCZNE

Risan – transport po okolicy
Z Risan wszędzie jest blisko. Do Perastu dojedziecie w 10 minut, Kotoru – 40 , Herceg Novi – niecałą godzinę. Jeśli nie macie auta, to co kilkadziesiąt minut kursują lokalne busy. Bez problemu dostaniecie się nimi do najciekawszych miejsc Boki Kotorskiej.

Restauracje i zakupy
Przetestowaliśmy kilka tutejszych restauracji, najczęściej jadaliśmy tu. Bez wyszukanych smaków, ale potrawy z grilla i ryby mają tu naprawdę dobre. Tuż przy wybrzeżu znajdziecie niewielki supermarket i bankomat.

Risan – polecane noclegi
Nasz apartament niestety nie jest już dostępny, ale w Risan znajdziecie bez problemu inne ciekawe oferty. Polecamy rezerwację przez airbnb, jest znacznie więcej fajnych pokoi i apartamentów. Przypominamy, że zakładając konto z tego linku otrzymacie 100zł zniżki na pierwszą rezerwację.

***

Herceg Novi. Najmłodsze miasto Zatoki Kotorskiej

Zwane miastem kwiatów Herceg Novi wyróżnia się na tle innych czarnogórskich miejscowości typowo śródziemnomorską roślinnością. Pełne jest strzelistych cyprysów, bananowców, palm, kaktusów i bugenwilli. Mimo że jego historia ma już 700 lat, pozostaje on najmłodszym miastem całej Zatoki Kotorskiej!

Podczas panowania w Heceg Novi Turków, wzniesiono tutaj twierdze. Są one aż 4. Niestety burza nie pozwoliła nam zwiedzić wszystkich, ale weszliśmy za to na twierdzę Kanli Kula, która latem do dziś pełni funkcję amfiteatru. Zdecydowanie warto się tu przyjechać i na własnej skórze poczuć klimat miasta. Tutaj też znajdziecie więcej przestrzeni do plażowania i możliwość udania się łodzią w rejs poza Zatokę Kotorską.

Na koniec dodam jeszcze, że będąc w Herceg Novi warto udać się do Monastyru Savina. Położony 2 km od starego miasta zachwyca swym ogromem i kolejnym niesamowitym widokiem na Zatokę Kotorską. Właściwie składa się on z dwóch cerkwi, wielkiej – Zaśnięcia Bogurodzicy i przyległej do niego cerkwi św. Sawy. Wewnątrz znajdują się wyjątkowe XV-wieczne freski wykonane przez kotorskiego malarza, Lovro Dobričevicia, który to w nowatorski sposób zestawił z sobą dwa style – gotycki i bizantyński.

HERCEG NOVI – INFORMACJE PRAKTYCZNE

Dojazd i restauracje
Autobusy do Kotoru odjeżdżają co kilkadziesiąt minut. W przeciwnym kierunku – do chorwackiego Dubrownika dojedziecie kilka razy dziennie. Kilka razy jedliśmy w tej rodzinnej restauracyjce, możemy ją polecić. Z miejsc bardziej wykwintnych przypadnie Wam do gustu to miejsce.

Herceg Novi – noclegi
Jest taniej niż w Kotorze i Peraście. Choć Herceg Novi jest popularną miejscowością, to nie spotkacie tu aż takich tłumów, co przekłada się z korzyścią na ceny usług. Zobaczcie, które noclegi warto naszym zdaniem zarezerwować:

***

Mniej znane atrakcje Zatoki Kotorskiej

Plava špilja – kąpiel w niebieskiej jaskini
Jedna z największych łatwo dostępnych podwodnych jaskiń w tej części Adriatyku. Zatoka Kotorska łączy się w tym miejscu z otwartym, czystym morzem. Plava špilja zachwyca błękitnym kolorem toni wodnej, który stwarza wpadające przez niewielką szczelinę światło. Zrobi na was piorunujące wrażenie pod jednym warunkiem – jeśli nie będzie tu kilku wycieczek z turystami. Do jaskini wpłyniecie tylko niewielką łodzią. Nasza ledwo się tu zmieściła, a przy wpłynięciu trzeba było schylić głowy 🙂 Trafiliśmy na moment, w którym nie było tu innej łodzi, ale tuż po nas przypłynęły tu dwie duże grupy osób. Musicie mieć odrobinę szczęścia.

Boka Kotorska – Park Narodowy Lovćen
Jeśli szukacie malowniczych widoków Zatoki Kotorskiej z góry, to oprócz opisanej wcześniej wędrówki po fortyfikacji Kotoru, koniecznie wybierzcie się do Parku Narodowego Lovćen. Najpopularniejsza trasa wiedzie na szczyt Jezerski vrh z mauzoleum Njegoša, na który z parkingu wchodzi się po ponad 450 schodach.

Isla Mamula. Wyspa – więzienie
Trudno uznać ją za miejsce spoza szlaku, bo twierdza z XIX wieku jest po drodze do Błękitnej Groty i zatrzymują się na niej wycieczki. Podczas II wojny światowej znajdowało się tu więzienie znane z tortur wobec więźniów. Uważny spacer po celach byłego obozu koncentracyjnego pośrodku Adriatyku wywołuje wielkie emocje. Miejsce jest mało znane i słabo opisane. Wystarczy wspomnieć, że nikt z naszego rejsu nie znał jej historii. Mamula była scenerią kilku pełnometrażowych filmów, głównie horrorów. Trzeba mieć zatem na uwadze, że Zatoka Kotorska to także bolesne doświadczenia wojen i konfliktów.

Półwysep Lustica – dobre miejsce na plażowanie?
Zatoka Kotorska zachwyca, ale pod względem plaż nie spodziewajcie się cudów. Jednym z lepszych miejsc, które odwiedziliśmy jest plaża Žanjice, choć daleko jej do ideału. Topową miejscowością na półwyspie jest Rose okrzyknięte miejscem zakochanych. Nie potwierdzamy, bo nie odwiedziliśmy, za to cały Półwysep Lustica śmiało możemy polecić na jeden dzień objazdówki autem czy rowerem. Jest tu bardzo zielono, a dobre wrażenie potęgują gaje oliwne, pozostałości twierdz obronnych i małe zatoki idealne na kąpiel. Jest to jedno z najmniej turystycznych miejsc w Boce Kotorskiej m.in przez kiepskie drogi i niewielką ilość noclegów. Na plażę Zanjice dopłyniecie także rejsem z Herceg Novi.

***

Podsumowanie podróży i porady

Wiecie co jest najlepsze? Że przy pisaniu przewodnika zdaliśmy sobie sprawę z tego, że ta lista właściwie nie ma końca. Choć nasz pobyt nad Boką Kotorską był bardzo intensywny i zobaczyliśmy naprawdę sporo, to wiemy, jak dużo jeszcze przed nami. Nie polecamy więc odhaczania miejsc i zaliczania atrakcji na siłę. Sam pobyt tutaj i obcowanie z taką ilością piękna i historii to atrakcja sama w sobie. Dodając do tego lokalną kuchnię, czarnogórskie wino, owoce morza i południowy slow life, macie przepis na doskonały urlop. 🙂

– Po dokładne informacje na temat dojazdu do konkretnych atrakcji zerknijcie do informacji praktycznych powyżej. Przypominamy jedynie o tej stronie, na której znajdziecie ceny i rozkład jazdy połączeń dalekobieżnych i kupicie na nie bilet. Za przejazd busami kursującymi co kilkadziesiąt minut z Herceg Novi do Kotoru płacicie bezpośrednio u kierowcy.

– Nie pisaliśmy jeszcze o wypożyczaniu aut. Czy jest to dobry pomysł? Zdecydowanie tak, choć szukając noclegu (zwłaszcza w Kotorze i Peraście) zwróćcie uwagę na dostępność parkingu. Oferty porównacie na rentalcars.com. Jeśli będzięcie rezerwowali auto, to będzie nam miło jeśli zrobicie to z tego linku. Zapłacicie tyle samo, a my otrzymamy niewielką prowizję za polecenie, którą przeznaczymy na rozwój bloga 🙂

– Polecane restauracje i noclegi znajdziecie pod każdym z kotorskich miasteczek lub na poniższej interaktywnej mapie.

– Czarnogóra staje się coraz populariejszym kierunkiem w ofertach biur podróży, zwłaszcza Itaki. Jeśli preferujecie zorganizowane wyjazdy, z pewnością znajdziecie coś dla siebie. Ze swojej strony rekomendujemy zostanie nad Zatoką Kotorską jak najdłużej, bo daje ona ogrom możliwości na jednodniowe wycieczki. Choć przejechanie najpopularniejszą trasą z Kotoru do Herceg Novi to gwarancja pięknych widoków, to polecamy także odwiedzanie mniej uczęszczanych zakątków i wybranie się choćby na krótki rejs po Boce Kotorskiej.

– Jeśli chcecie zjeść w knajpach lepszej klasy, zwłaszcza bezpośrednio przy morzu, szykujcie się na znacznie wyższe ceny. Pamiętajcie też, że Kotor jest najdroższy ze wszystkich miast Zatoki Kotorskiej, a pewnie i całej Czarnogóry. Nie znaczy to jednak, że nie da się tu znaleźć budżetowego noclegu czy knajp w których większośc klienteli stanowią miejscowi.

Kończymy właśnie pisanie przewodnika po pięknej Zatoce Kotorskiej. Już jutro na blogu mnóstwo inspirujących zdjęć i wiele przydatnych informacji. 😊 #trip #wdrodze #podroze #podróże #world #blogtroterzy #canon #polskieblogi #vintage #oldcity #love #magic #explore #travel #liveauthentic #photooftheday #polishgirl #photo #vibe #summer #montenegro #traveltheworld #czarnogóra #kotor #travelgirl #boka #amazing #sea

A post shared by Patrycja Pająk (@powroty.do) on Jun 26, 2018 at 10:50am PDT

***

Boka Kotorska – nasza mapa atrakcji, knajp, noclegów

Na koniec wszystkie opisane przez nas miejsca w Zatoce Kotorskiej naniesione na mapę. Możecie zaznaczać i odznaczać warstwy (atrakcje, restauracje, noclegi) żeby łatwiej znaleźć interesujące Was obiekty. Dajcie znać w komentarzach, jeśli chcecie dorzucić tu jakieś ciekawą atrakcję, knajpę lub nocleg!