Wbrew obiegowym opiniom, transport na Kubie nie musi ograniczać się do dedykowanych głównie turystom i zamożniejszym Kubańczykom autobusów Viazul czy dzielonych taksówek. Między miastami da się przemieszczać kilka-kilkanaście razy taniej autobusami (guagua) i ciężarówkami (camiones). Da się, choć zajmuje to bardzo dużo czasu i jeśli nie macie go zbyt wiele, radzimy potraktować to jako przygodę, a nie sposób na transport. Jeżeli zaplanujecie wyjazd wcześniej, możecie wypożyczyć także samochód. Jeśli natomiast będziecie mieli nieco szczęścia, to może tak jak nam uda się Wam kupić tanie loty na Kubę. Tanie, czyli za około 1000zł w dwie strony!
***
Viazul – autobusy (nie tylko) dla turystów
Kuba pod względem transportu znacznie różni się od większości krajów, w których byliśmy. Przede wszystkim nie ma tu prywatnych busiarzy i wielu przewoźników autobusowych. Dostępną na całej wyspie firmą jest natomiast państwowy Viazul z cenami nieco wyższymi niż w Polsce. Nie jest to transport wyłącznie dla turystów. Podróżują nim także Kubańczycy, choć jedynie ci zamożni. Jak bowiem przeciętny mieszkaniec wyspy, który zarabia miesięcznie 25 USD mógłby pozwolić sobie na jednorazowy przejazd kilkuset kilometrów w tejże kwocie?
Viazul jest w miarę wygodnym, aczkolwiek niepozbawionym wad środkiem transportu na Kubie. Największą wadą jest niewielka liczba połączeń, co w szczycie sezonu skutkuje czasem brakiem możliwości kupienia biletów. Istnieje system rezerwacji przez internet, lecz bilety można kupić z minimum (!) trzytygodniowym wyprzedzeniem. Najlepiej będąc już na Kubie rezerwować miejsca, w przypadku ich braku można zapisywać się na listę oczekujących na dworcu Viazul.
Autobusy są w miarę wygodne, klimatyzowane (bywa w nich bardzo zimno), zatrzymują się po trasie najczęściej przy stacjach benzynowych. Jest to w miarę pewny sposób transportu, choć zdarzają się opóźnienia wynikające choćby z awarii pojazdów. Wśród turystów jest to najpopularniejszy sposób podróżowania po wyspie bez wynajętego samochodu. Polecamy zwłaszcza kursy nocne.
Przykładowe ceny autobusów Viazul:
Hawana – Vinales: 12CUC (41zł)
Hawana – Trinidad: 25CUC (85zł)
Trinidad – Sancti Spiritus: 6CUC (20zł)
Trinidad – Playa Giron: 12CUC (41zł)
Hawana – Santiago de Cuba: 51CUC (173zł)
Taxi colectivo – autem w 9 osób
Idea taxi colectivo dobrze znana nam z Maroka (tam pod nazwą grand taxi) polega na dzieleniu taksówki w kilka osób. O zebranie innych pasażerów do auta zabiega sam kierowca, nie musicie sami szukać chętnych na przejazd. To dobra alternatywa dla Viazula. Nie trzeba aż tak martwić się o brak miejsc i znacznie wcześniej planować marszruty, jedzie się szybciej (m.in przez brak długich postojów) oczywiście o ile auto nie odmówi posłuszeństwa, można pogadać z kierowcą, współpasażerami (turystami czy Kubańczykami).
Jak to na Kubie bywa, cena przejazdu taxi colectivo wbrew pozorom (istnieją nieoficjalne cenniki przejazdu między miejscowościami) podlega negocjacjom. Pomijając to, że miejscowi płacą znacznie mniej niż turyści, zdarzało się nam wynegocjować lepszą kwotę niż innym współpasażerom. Bywało też tak, że na Viazul nie było już miejsc, jechaliśmy w mniej uczęszczane miejsce i byliśmy zmuszeni płacić znacznie więcej niż powinniśmy. Po prostu nie było wyboru.
Dla ułatwienia można przyjąć, że koszt przejazdu taksówką powinien być zbliżony do ceny biletu na tej trasie na Viazul (a tą sprawdzicie choćby na ich stronie internetowej). Bez problemu możecie dogadać się z właścicielami casy, zamówią transport pod sam dom. Bardzo wygodna sprawa.
Jak wypożyczyć auto na Kubie?
Wypożyczenie samochodu na Kubie nie jest tanie, próżno szukać ofert w znanych porównywarkach typu rentalcars. W sezonie warto zaplanować wypożyczenie wcześniej i zarezerwować auto przez internet na minimum 2 tygodnie przed podróżą. Oczywiście nie oznacza to, że na miejscu auta wypożyczyć się nie da. Może być jednak znacznie trudniej i drożej. Wszystkie wypożyczalnie na Kubie są państwowe, ceny są do siebie zbliżone. Firmy, to m.in Cubacation oraz Cubaism.
Cena za wynajęcie najtańszych samochodów to około 60-70CUC (USD) za jeden dzień. Obowiązkowo należy do ceny doliczyć 10CUC za każdy dzień ubezpieczenia, jednorazową kaucję około 150CUC, bardzo często opłatę za pełny bak paliwa – 60CUC. Nie jest tanio. Ze znanych nam relacji wynika, że mogą być opóźnienia w odebraniu samochodu, a auto może być w kiepskim stanie. Warto dokładnie spisać jego stan i brakujące części. Do jeżdżenia samochodem na Kubie nie jest potrzebne międzynarodowe prawo jazdy, a cena paliwa jest mniej więcej na podobnym poziomie co w Polsce.
Z drugiej strony, auto to ogromna swoboda, co odczuwa się zwłaszcza na Kubie. Kiedy transport publiczny jest kiepsko zorganizowany, autobusy Viazul jeżdżą rzadko i są drogie (podobnie jak dzielone taksówki), własne auto jest najlepszym sposobem na zwiedzanie wyspy. Jeżeli liczycie koszty, wynajęcie auta dla dwóch osób nie będzie opłacalne, ale dla 3-4 już tak. Jedyna kubańska autostrada jest w miarę w dobrym stanie, choć nie jest oświetlona nocą i podróż nią po zmroku to spore wyzwanie. Część mniej uczęszczanych dróg, np. ta wiodąca na popularną plażę Cayo Jutias niedaleko Vinales jest tragicznych.
Ciężarówki czyli camiones
Najpopularniejsze, najwygodniejsze i najdroższe sposoby przemieszczania się po Kubie za nami. Przechodzimy do transportu dla większości miejscowych, który niestety najczęściej jest mało wygodny, wolny i wymaga nieco wysiłku aby z niego skorzystać. Jest jednak kilka-kilkanaście razy tańszy niż transport “turystyczny” i jego niewątpliwą zaletą jest poznanie z bliska warunków podróży, jakie na co dzień mają przeciętni Kubańczycy.
Camiones to bardzo nietypowy środek transportu, który działa po prostu z braku wystarczającej ilości pojazdów na Kubie. To ciężarówki, których platformy zostały zaadaptowane na prowizoryczne miejsca do siedzenia. Tak, jest tu niewygodnie, bardzo ciasno (miejsc stojących jest znacznie więcej niż siedzących), auta kopcą jak szalone i jadą powoli. Kursują najczęściej na krótkich dystansach kilkudziesięciu kilometrów.
Chcąc pokonać dłuższą trasę zmieniacie ciężarówkę, ale może nie być dla Was miejsca lub trzeba poczekać na przyjazd kolejnej. Między innymi dlatego traktowaliśmy jazdę camionami i lokalnymi autobusami w kategorii nowych doświadczeń i zaspokojenia ciekawości, a nie środków transportu. Jeżeli mielibyśmy tu więcej czasu, zapewne łatwiej byłoby nam się wzorem Kubańczyków mniej stresować i przyjąć do wiadomości, że na miejsce dojedziemy, ale kiedy dokładnie – nie wiadomo.
Autobusy – guagua
Ciężko kupić bilet na Omnibusy, gdyż są to autobusy dofinansowane przez państwo. Da się taki autobus złapać bezpośrednio przy drodze, choć nie ma na to reguły. Z naszych obserwacji wynika, że te jeżdżące na krótkich dystansach bez problemu zabierają turystów dokładnie w takiej cenie jak miejscowych. Jeździliśmy ponadto niewielkimi autobusami na dystansie do 50-100km. O to gdzie ich szukać pytajcie miejscowych o guagua (głała). Tylko nie proście o pomoc taksówkarzy (i wypatrujących turystów nagabywaczy), bo powiedzą że skazani jesteście na drogi, prywatny kurs autem.
Przykładowe ceny:
Ciego de Avila – Moron: 2CUP (28gr)
Vinales – punkt widokowy kilka km dalej: 1CUP (14gr)
Sancti Spiritus – Trinidad: 15CUP (2zł)
Tą ostatnią trasę przejechaliśmy normalnym, klimatyzowanym autobusem. Dla porównania Viazul na tej samej trasie jest dokładnie 10 razy droższy.
Autostop
Pisaliśmy o nim we wpisie o kubańskich ciekawostkach i santerii. Zapraszamy do lektury!
Kubańskie pociągi
Mocno zdziwiła mnie informacja o tym, że gęsta sieć linii kolejowych łączy niemal wszystkie większe kubańskie miasta i kraj da się teoretycznie objechać dookoła pociągami. Tabor składa się z przeróżnych wagonów, lokomotyw, niemal wszystkie trasy nie są zelektryfikowane. Pociągi jeżdżą jednak bardzo wolno, są awaryjne (trudno się dziwić, skoro mają po kilkadziesiąt lat, a części brakuje), kursują bardzo rzadko. To dlatego myśląc o transporcie na Kubie, tak niewiele uwagi poświęca się właśnie pociągom.
Rozkłady jazdy się poza tym się zmieniają, na dworcach kolejowych są one np. wypisane kredą na tablicy. Tak jak jednak Kuba to raj dla miłośników motoryzacji, tak fani zabytkowych pociągów znajdą tu wiele dla siebie. Traktujcie kubańskie pociągi jako ciekawostkę, a nie sposób podróżowania po kraju. Wyjątkiem może być linia nr 11 z Hawany do Santiago de Cuba. Nocny pociąg składający się z wagonów jeszcze kilkanaście lat temu jeżdżących po Francji jest najszybszym i najwygodniejszym na Kubie. Niestety kursuje co cztery dni, podobno bywa opóźniony o…jeden dzień. Przepiękne, choć w kiepskim stanie są kubańskie dworce kolejowe. Szkoda patrzeć na takie perły architektury momentami w kompletnej ruinie.
Przemieszczanie się po Hawanie
Jak zawsze polecamy aplikację Open Street Maps. Po kliknięciu w przystanek komunikacji miejskiej i numer linii, na mapie na kolorowo zaznacza się trasa autobusu. Super użyteczne rozwiązanie, zwłaszcza że na tutejszych przystankach nie ma rozkładów jazdy. Wadą jeżdżenia tanimi autobusami miejskimi jest potworny ścisk i brak sprecyzowanego rozkładu jazdy. Alternatywą są tradycyjne taksówki (zbijajcie ceny!), coco taxi, oraz rowerowe riksze. Są też turystyczne piętrowe autobusy zatrzymujące się przy wielu atrakcjach. Najbardziej polecamy długie piesze wędrówki. Najfajniejsze momenty w Hawanie mieliśmy właśnie gdzieś w drodze z jednej atrakcji do drugiej.
Kuba – loty w dobrych cenach
Za lot na Kubę w obie strony zapłaciliśmy niecałe 1000zł za osobę. Trafiliśmy na świetną promocję Air Canada. Niestety w zamian za niską cenę mieliśmy lot łączony przez Londyn i Toronto, a bilety rozeszły się w kilka godzin. Z Polski bardzo trudno o bezpośrednie połączenia na Kubę. Loty to wyłącznie połączenia czarterowe, przede wszystkim do Varadero. Bywają one tanie (1500-1700zł), lecz na decyzję o podróży jest zaledwie kilka dni.
Jeśli wolicie zaplanować podróż wcześniej, to sprawdźcie połączenia zwłaszcza z Paryża, Amsterdamu, Mediolanu, Madrytu, Londynu i kilku niemieckich lotnisk, skąd polecicie bez kolejnej przesiadki. Najłatwiej użyć wyszukiwarki tanich biletów lotniczych, np. Sky Scanner, Momondo. My o super promocji na tanie loty na Kubę dowiedzieliśmy się z któregoś z wielu portali informujących o promocjach lotniczych.